Ief De Laender
De vortex of ook draaikolkfilter genoemd is een voorfilter (staat dus als eerste filteronderdeel in de filterketen) en dient om het eerste, grootste en meeste organisch vuil te verzamelen vooraleer het water verder door het filter stroomt.
De werking
De vortex is gewoon een leeg rond vat met een conische bodem. (het diepste punt bevindt zich in het midden op de bodem – trechtervorm) en heeft als doel het ontlasten van het filtersysteem met organisch afval. Zo kun je het spoelen van de mechanische filtermaterialen verminderen en blijven de biologische filtermaterialen tot een minimum belast van organisch vuil.
De vortex is voorzien van een in- en uitlaat. Het water komt onderaan binnen in de vortex via één of meeerdere , maximum 4 bodemdrains (gravity filter) of via een vijverpomp (pompgevoed filter – oeverfilter). Een vortex gebruiken in combinatie met bodemdrains, dus een gravity filter waarbij het gehele filtersysteem op gelijke hoogte staat met het waterniveau van de vijver (werkt op het principe van de communicerende vaten) verdient de aanbeveling omdat meer en vooral groter vuil (zoals bladeren) kan opgevangen worden in de vortex. Belangrijk, zeker bij een gravity filter, is de grote diameter van de inlaatopening (80-110 mm) zodat ook groot vuil vlot in de vortex kan worden opgevangen.
De vortex is zodanig geconstrueerd dat het binnenkomende water tegen de vortexrand stroomt. Doordat de vortex rond is wordt op die manier een draaibeweging in het water veroorzaakt. Het organische vuil zal langzaam naar de buitenkant van de vortex worden geduwd (centrifugale kracht) Het organische vuil zal uiteindelijk bezinken naar de conische bodem. Het ronddraaiende water zal de vortex bovenaan verlaten de uitlaatzijde, het water stroomt van hieruit in het eigenlijke filtersysteem.
Zoals elke filter een optimale doorstroming heeft (hoeveel liter water er per uur door het filter vloeit), zo heeft een vortex ook een optimaal debiet waarbij de beste werking wordt gehaald. De keuze van een vijverpomp hangt dus ook af van de diameter van de vortex
We hanteren:
- Een vortex met een diameter van 80 cm: Max. 6.000l /h
- Een vortex met een diameter van 100 cm: Max. 11.000 l/h
- Een vortex met een diameter van 120 cm: Max. 18.000 l/h
Is de pomp té licht, dan krijgen we een onvoldoende draaikolkeffect. Is de pomp té sterk dan zal de snelle draaibeweging beletten dat vuil bezinkt en wordt het eerder uit de vortex geslingerd.
Het onderhoud
De vortex is onderaan voorzien van een schuifkraantje waarlangs we het verzamelde vuil op de bodem kunnen afvoeren naar riool of verzamelput. U doet er beter aan dit schuifkraantje eens dagelijks even te openen om het vuil af te laten, zeker in de zomerperiode waarin de vissen actief zijn en zweefvuil veroorzaken doet u dit best met regelmaat. Met een stok of borsteltje met steel kunnen we zachtjes (niet omwoelen) het vuil op de bodem van de vortex naar de openstaande afsluitkraan bewegen als het niet voldoende verschuift. Door de zuigkracht wordt het vuil netjes afgevoerd.
Wanneer de vortex té sterk is vervuild (veel vuil op de bodem, op de wanden) of wanneer we in geval van een gravity filter eens grondig willen doorspoelen kunt u de hoofdkraan tussen bodemdrain en vortex sluiten, pomp en filter stilleggen en vervolgens de vortex volledig leeg laten lopen (laat het schuifkraantje aan de vortex open staan). Open dan de hoofdkraan en door de druk van de watermassa in de vijver wordt water en vuil met grote kracht doorheen de bodemdrain en leidingen gestuwd.
Met een borstel kunnen we de wanden van de vortex schoonvegen tijdens het leeglopen.
De toekomst
Vortexen zijn niet meer het enige voorfilter. Zeven nemen minder ruimte in beslag en het zeefbocht model heeft het grote voordeel om organisch afval van het vijverwater te scheiden en te verzamelen wat biologisch gezien beter is. In een vortex bevindt het organisch afval zich nog in het vijverwater.
Samengevat
Een vortex als voorfilter is geen must maar biedt wel een belangrijke meerwaarde voor uw filter. Filtermaterialen in het filter zullen minder snel dichtslippen, mechanische filtermaterialen zullen minder gespoeld moeten worden en biologische filtermaterialen worden minimaal belast. De vortex verzameld in een conische bodem vuil door een draaiende beweging van het water. Het onderhoud beperkt zich tot een minimum. Het regelmatig eens openzetten van de schuifkraan en/of het laten leeglopen, schoonvegen van de wanden en eens doorspoelen is samengevat het onderhoud wat een vortex van u vraagt.
