Als we ons vijverwater willen filteren met een aangekochte filter kunnen we hiervoor beroep doen op een aantal filtermethodes of beter we gaan enkele filtermethodes samen gebruiken in een filtersysteem om het vijverwater te zuiveren.
Zo onderscheiden we:
- voorfiltering
- mechanische filtering
- biologische filtering
Voorfiltering
Voorfiltering is eigenlijk ook een vorm van mechanische filtering maar we mogen dit best apart bekijken. Er zijn twee manieren van voorfilteren:
- met een vortex
- met een zeef
Op bovenstaande 3D tekening is een vortex getekend.
Voorfiltering heeft als groot doel om de eigenlijke filter zoveel mogelijk te ontlasten van het meeste vuil. Een voorfilter staat dus altijd als eerste in een filteringproces maar dat kon u al vermoeden aan de benaming.
Een voorfilter is niet echt noodzakelijk maar toch sterk aan te bevelen. Het maakt namelijk het onderhoud van de eigenlijke filter éénvoudiger omdat de voorfilter het meeste vuil al opvangt voordat het vijverwater doorheen het filter gaat. De voorfilter heeft als doel het meeste organisch afval op te vangen. Bij het ontwerp heeft men dus ook rekening gehouden met een zo gemakkelijk mogelijk onderhoud ervan.
Filters die niet voorafgegaan worden door een voorfilter zullen meer vuil te verwerken krijgen en dan in het bijzonder de verschillende mechanische filtermaterialen zoals borstels en mousses zullen sneller moeten gespoeld worden.
Het biologische deel van het filter met de biologische filtermaterialen krijgen minder vuil te verwerken als een voorfilter voorzien wordt en zo hoort het ook want in de eerste plaats staat het biologische deel in voor het huisvesten van de nuttige bacteriën en niet het opvangen van vuil want daarvoor hebben we de mechanische filtering.
Mechanische filtering
Mechanische filtering heeft als doel om organisch (zwevend) afval uit het water te filteren. Hiervoor worden filtermaterialen gebruikt die ontwikkeld zijn om zoveel mogelijk zweefvuil te stoppen alvorens het water doorheen het biologische filtergedeelte stroomt. Borstels zijn de bekendste, veel filters zijn in hun eerste kamer dan ook voorzien van dit mechanisch filtermateriaal, zeker wanneer er geen voorfilter is.
In de 3D tekening is een aparte kamer met borstels getekend na de voorfilter. Soms wordt voorfiltering en mechanische filtering gecombineerd en worden de borstels in de vortex geplaatst waardoor een extra kamer voor biologische filtering vrijkomt. Wanneer voor een zeeffilter gekozen wordt in plaats van een vortex als voorfilter is een mechanische filtering overbodig.
Tweede mechanische filtering
Bij de mechanische filtering worden ook materialen gebruikt met een fijnere structuur (mousses) maar deze situeren zich dan veeleer volledig achteraan het filter als een tweede mechanische filtering, net voordat het water weer naar de vijver stroomt. Ze dienen voor een laatste fijne filtering van het kleinste zweefvuil. In meerkamerfilters zoals op de 3D tekening is de laatste kamer eigenlijk ook voorzien van biologische filtermedia maar bovenaan wordt dan een mousse met fijne sturctuur gelegd als tweede mechanische filtering. Bij een goed werkend vortex en zeef is een tweede mechanische filtering eigenlijk overbodig en kan deze laatste kamer ook als volledig biologisch beschouwd worden.
Als buitenbeentje kunnen we hier ook de zandfilter vernoemen. Zandfilters zullen het water wassen van het allerkleinste vuil. De zandfilter plaatst met dan ook als één van de laatste schakels in het filteringproces. Zandfilters zijn niet echt een noodzaak maar kunnen wel toegepast worden als u het vijverwater echt van elk vuildeeltje wilt ontdoen. Deze zandfilter komt achter de meerkamerfilter. te staan. (de groene bak op de 3D tekening)
Biologische filtering
De benaming biologische filtering is lichtjes misleidend omdat het eigenlijk niet de bedoeling is dat biologische filtermaterialen vuil uit het water gaan filteren. Daarvoor bestaan de voorfilters en de mechanische filtering. Toch is een biologische filtering van enorm belang. Hier zijn het niet zozeer de verschillende biologische filtermaterialen op zich maar wel wat erop leeft. De nuttige bacteriën. Nuttige bacteriën die, schadelijke stoffen afkomstig van uitwerpselen, afstervend organisch materiaal omzetten in minder gevaarlijke producten, huisvesten zich op deze biologische filtermaterialen en doen hier hun werk. biologische filtermaterialen worden ontwikkeld om op een zo klein mogelijke oppervlakte een zo groot mogelijke kulonie bacteriën te huisvesten.
Voor goede leefomstandigheden vragen de bacteriën onder andere een zuurstofrijke omgeving. U begrijpt dat sterk vervuilde biologische filtermaterialen niet kunnen tegemoetkomen aan deze voorwaarde. Goede leefomstandigheden (waaronder normaal belast biologisch filtermateriaal) voor de bacteriën betekent een goed biologisch evenwicht zonder alg- en andere vijverproblemen. Daarom dat biologische filtering voorafgegaan door een mechanische filtering en eventueel een voorfiltering een uitstekend filtersysteem is.
De biologische filterkamers worden best nog met extra zuurstof voorzien door middel van een luchtpomp. Op de 3D tekening ziet u 3 kraantjes getekend bij de biologische kamers. Deze doen dienst om de luchtstroom van de luchtpomp te regelen.
Naast deze biologische filterkamers kunnen we ons filtersysteem nog uitbreiden met een extra biologische filtering door middel van een druppelfilter. De druppelfilter komt dan achter de meerkamerfilter te staan (de groene bak op de 3D tekening).
Tot slot
De hier besproken filtermethodes hebben betrekking op filterinstallaties die u kunt vinden in de vijverzaken. Het gaat dus om kunstmatig gemaakte filtersystemen. Een absulute must voor koivijvers (syn. vissenvijver – karpervijver) en aanbevolen voor de gemengde tuinvijver (syn. siervijver – plantenvijver – natuurnabije vijver) als het biologisch evenwicht (visbestand – plantenbestand) niet behouden kan worden door de visbezetting.
Andere vijvertypes (zwemvijver, moerasvijver) of siervijvers met een mindere visbezetting zullen indien ze niet voorzien worden van een gekocht filtersysteem vaak toch van één of andere filtering voorzien worden en daarbij denken we aan moeraszones (plantenfilters met substraat, lavasteentjes,…) maar dat is een ander verhaal.
Samengevat
Schematisch gezien beschikt een goede doordachte standaard filter (van vooraan naar achteraan) over de volgende filtermethodes. Volgens plaats:
- (eventueel) Voorfilter (vortex, zeef)
- mechanische filtering
- biologische filtering
- tweede mechanische filtering al dan niet in combinatie met biologische filtering
- extra mechanische filtering met bvb. zandfilter of extra biologische filtering met druppelfilter