The Pond Library

Het zuurstofgehalte

Beluchten

In het vijverwater zijn er een aantal opgeloste gassen aanwezig zoals zuurstof, stikstof en koolstofdioxide. Het opgeloste zuurstofgehalte in het water is een levensbelangrijke waarde. Een tekort aan zuurstof lijdt tot massale vissterfte en dit op heel korte tijd.

In de atmosfeer is 21% van de luchtsamenstelling zuurstof (O2). In het water zit maar 5% zuurstof van wat er normaal in de lucht aanwezig is. Zuurstof komt in het water door diffusie (water dat in contact komt met lucht door beweging, mengen van lucht en water) en het fotosynthese proces van ondergedoken waterplanten (zuurstofplanten) en algen.

Onze vissen hebben dag en nacht zuurstof nodig en in bepaalde situaties kan een ernstig zuurstoftekort optreden met massale vissterfte tot gevolg.

De hoeveelheid zuurstof

De hoeveelheid opgeloste zuurstof ( in mg/l) in het water is nooit gelijk en er zijn een aantal factoren die bepalen hoeveel zuurstof in het water aanwezig is:

  • Hoe hoger de watertemperatuur, hoe minder zuurstof in het water.
  • Water met een hoger gehalte aan zouten kan minder zuurstof oplossen.
  • Ondergedoken waterplanten (zuurstofplanten) en algen produceren ten gevolge van de fotosynthese overdag wel zuurstof dat ze aan het water afstaan maar tijdens de nacht nemen ze ook zuurstof op.
  • Lage luchtdruk betekent minder diffusie van zuurstof in het water. Bij onweerachtig weer zakt de luchtdruk en ook het zuurstofgehalte.
  • De organische belasting en vooral de verwerking van organisch afval (rottend materiaal, voedselresten,¦) door de ontelbare micro-organismen vergt grote hoeveelheden zuurstof.
  • Een overbezetting van vissen leidt uiteraard tot een groter risico op zuurstof gebrek.
  • Stromend en circulerend water bevat meer zuurstof dan stilstaand water.
  • Algenbestrijding met gerststro wanneer dit gerststro nog niet voldoende gedroogd is slorpt grote hoeveelheden zuurstof op door de werking van micro-organismen.

Opgeloste zuurstof

Vissen vereisen een minimum van 6 mg zuurstof per liter water . Zuurstofniveau”s beneden 5 mg/l zorgen voor stress. De grens van 1,5mg zuurstof /l water kan massale vissterfte teweegbrengen.

Zuurstof meten

Het zuurstofgehalte in het water kan men meten met een elektronische zuurstofmeter of met een test set (chemisch).

Zuurstof tekort

Er kunnen zich twee oorzaken van zuurstoftekort bij vissen voordoen:

  • het vijverwater kent te weinig opgeloste zuurstof. Zuurstofgebrek door de omgeving . Zie daarvoor de opsomming hierboven.
  • Fysiulogische oorzaak bij vissen doordat de kieuwen minder zuurstof kunnen ontvangen. Kieuwbeschadiging door shimmels, virussen en parasieten. Vissen met stress verbruiken meer zuurstof.

Samengevat kan zuurstofgebrek echt reëel worden wanneer een aantal factoren in de opsomming hierboven samenvallen . Bvb. vijvers met zeer veel algen in de zomerperiode kunnen in de morgen een ernstig gebrek aan zuurstof kennen. De algen en eventueel ook aanwezige zuurstofplanten hebben samen met de vissen en micro-organismen tijdens de nacht zuurstof verbruikt terwijl een hogere watertemperatuur tijdens de zomer minder zuurstof kan oplossen.

In de praktijk betekent dit dat eerst de grootste vissen acuut zuurstofgebrek zullen krijgen. Ze komen naar lucht happen aan het wateroppervlak, hebben een versnelde kieuwbeweging en ze houden zich vaak in de buurt van een waterval, fontein, luchtsteen enz.

Bij chronisch zuurstofgebrek herkennen we vatbaarheid voor visziekten, slechte eetlust en verminderde groei.

Zuurstof toevoegen

Vooral extra beluchten van het vijverwater door middel van luchtstenen, waterval, fontein, druppelfilter verhoogt het zuurstofgehalte.

Andere, meer preventieve maatregelen zijn het verwijderen van algen, uitdunnen van zuurstofplanten, wegnemen van organisch afval, minder voederen en het visbestand onder controle houden.

Teveel zuurstof

Bij een bepaalde luchtdruk en watertemperatuur kan een bepaalde hoeveelheid zuurstof in water oplossen, uitgedrukt in mg/l water. Wanneer het maximum bereikt is spreekt men van een verzadigingswaarde aan zuurstof.

Zuurstoftabel

Watertemperatuur in graden celciusOpgeloste zuurstof in mg per liter water
014.6
512.8
1011.3
1510.2
209.2
258.4
307.6
357.1

Bovenstaande tabel geeft de verzadigingswaarde van opgeloste zuurstof aan in mg/l zoetwater bij een luchtdruk van 760mmHg (torr) = normale atmosferische luchtdruk of 1013,25 hPa (HectoPascal) of 1 bar.

In bepaalde, uitzonderlijke situaties (technische gebreken aan filterinstallaties waarbij extra lucht onder druk het water ingepompt wordt en andere) kan zich ook een oververzadiging voordoen waardoor teveel gassen (zuurstof maar voornamelijk ook stikstof) in het vijverwater opgenomen worden. Er ontstaan dan schadelijke luchtbubbels in het water. Het is schadelijk voor de vissen omdat de luchtbubbels de doorstroming van bloed kunnen belemmeren. Deze ziekte is beter bekend onder de naam gasblaasjesziekte, in het Engels gas bubble disease. De duikersziekte (Caisson ziekte) komt ermee overéén.

Ief De Laender

Ief De Laender

Ief De Laender is webmaster en stichter van deze site en werd geboren in 1973. Studeerde af als tuinbouw technicus aan de land en tuinbouwschool in Sint-Niklaas en is sinds 1992 werkzaam in de tuin- en omgevingsaanleg.

Artikel Inhoud

The Pond Library

Als tuinliefhebber is een waterpartij zoals een vijver of waterornament essentieel om je tuin echt compleet te maken. Een vijver wordt pas echt tot leven gebracht met waterplanten, vijvervissen en waterdieren. En voor liefhebbers van prachtig gekleurde gekleurde koi, staan bekend als koi keepers.

Op de "Nieuw hier? Start hier!" pagina vind je een volledig overzicht van de meest interessante en populaire artikelen op de website.

De Vijvers en Koi Kennisbank bevat uitgebreide achtergrondinformatie over alle aspecten van de tuinvijver en de koi-hobby. Hier vind je basiskennis en uitleg over alle begrippen.