Guido Lurquin
Aquariumliefhebbers spreken nog steeds van Leids plantje omdat een aquariumliefhebber uit Leiden een van de eersten was die deze plant destijds in zijn bak hield. Een paar tientallen jaren geleden werd deze “tere zeldzaamheid” met zorg vertroeteld in verwarmde aquariums.
Men was er van overtuigd dat het om een tropisch plantje ging dat buiten zeker niet kon groeien. Fout, salamanderstaart doet het wonderbaarlijk goed in de buitenvijver en blijkt zelfs volledig winterhard te zijn. Saururus cernuus is trouwens afkomstig uit Noord-Amerika.
Een vergissing
Op een zondagmorgen in 1957 kwamen de heren H. Oskam en Arend van den Nieuwenhuizen het aquarium fotograferen van J. Vlasblom. Dit voor een artikel in de rubriek “Mooie aquaria vragen om aandacht”. De aandacht van de heren werd deze keer getrokken door een groepje plantjes op de voorgrond dat zij niet kenden. De eigenaar, J. Vlasblom vertelde dat hij de plantjes gekregen had van een aquariumliefhebber uit Leiden. Zelf noemde hij het plantje daarom Leids plantje¦, bij gebrek aan beter. In jaargang 27 op blz. 218 van het tijdschrift “Het Aquarium” werd in de plantenlijst deze naam vermeld en werd daardoor min of meer officieel. De plantjes circuleerden vanaf dan onder deze naam tussen de liefhebbers. Pas in 1959 werd bekend dat dit plantje luisterde naar de Latijnse naam Saururus cernuus. Een paar jaar geleden ontdekte men in salamanderstaart de stof mannasantin A die momenteel nuttig gebruikt wordt bij patiënten met schizofrenie en andere gemoedsstoornissen.
Geurend of stinkend?
De lichtgroene hartvormige bladeren staan op een recht opgerichte stengel. Ze zijn tot 15 cm lang en tot 10 cm breed. Bij aanraking komt een sterke geur vrij. Men kan erover discussiëren of de plant nu goed ruikt of … stinkt. Salamanderstaart bloeit in de zomer, dus in juni, juli en augustus, met hangende aren witte bloemen die lijken op¦ de staart van een salamander. De bloemaren zijn tot 30 cm lang en bestaan uit talloze kleine witte geurende bloempjes.
In de vijver
Wat betreft de bodemsamenstelling is salamanderstaart niet veeleisend. In de vijver plaatst men hem in zon of lichte halfschaduw en op een diepte tussen 0 en 20 cm. In principe zou een diepte van 30 cm ook nog kunnen maar dat is in onze noordelijke streken niet ideaal. Men gebruikt best vijvermandjes. Dan zijn de uitlopertjes eenvoudig onder controle te houden. Volgroeide planten zijn, naargelang de standplaats, tussen 50 en 100 cm hoog. Men zal er soms wat geduld mee moeten hebben want het duurt vaak een paar jaren vooraleer de plant zijn volle wasdom bereikt en uitbundig bloeit. Vermeerderen is eenvoudig en gebeurt door delen van de plantbasis. Stekken kan ook. Leidse plantjes staan mooi in de buurt van snoekkruid, lang cypergras, kalmoes en lisdodden. In de herfst verkleuren de planten naar brons, vooral wanneer de vijver eerder zuur is.
